Gemeenten kunnen de ontwikkeling van jeugdhulp in gezinsvormen stimuleren en faciliteren. Ze zijn financier en toezichthouder, maar ook verbinder en beleidsmaker. Maak daarom als raadslid werk van het onderwerp ‘zo thuis mogelijk opgroeien’ en ondersteun het beleid in uw gemeente om uithuisplaatsingen te voorkomen en jeugdhulp in gezinsvormen te stimuleren.
Ambulante hulp (thuis)
Bij gezinnen waar complexe opgroei- en opvoedingsproblemen spelen, wordt bij voorkeur intensieve ambulante hulp ingezet om ouders te ondersteunen om weer grip te krijgen op de opvoeding. De hulp wordt thuis geboden en is gericht op het versterken van de krachten en mogelijkheden van de gezinsleden. De ambulant hulpverlener zoekt samen met het gezin naar de juiste oplossingen zodat het kind thuis kan blijven wonen en zich weer veilig en goed kan ontwikkelen in zijn eigen omgeving.
Hulp in gezinsvormen
Als een kind toch (tijdelijk) uit huis moet, is er de zogenoemde hulp in gezinsvormen. Er zijn verschillende varianten van hulp in gezinsvormen, van informele steun door een vertrouwd gezin tot gezinshuizen voor kinderen met complexe problemen.
Preventieve hulp in gezinsvormen
Steungezinnen, buurtgezinnen en meeleefgezinnen bieden een gezin ondersteuning als het eigen netwerk van het gezin daar niet voldoende in kan voorzien. De draagkracht van gezinnen wordt hiermee versterkt. Bij steungezinnen, buurtgezinnen en meeleefgezinnen gaat een kind een aantal dag(del)en naar het andere gezin om ouders te ondersteunen.
Pleegzorg
Pleegzorg is het (tijdelijk) opvoeden en verzorgen van een kind van iemand anders. Van deeltijdpleegzorg is sprake als een kind een aantal weekenden in de maand of in de vakanties in een pleeggezin woont. Als een kind bij familie of bekenden kan wonen, heet dat netwerkpleegzorg. Mensen uit het sociale netwerk van het kind worden dan formeel pleegouder. Als een kind in een pleeggezin buiten het eigen sociale netwerk wordt opgevangen, dan noemen we dat bestandspleegzorg. Er zijn dus verschillende vormen van pleegzorg: voor korte of voor langere tijd, zeven dagen per week of een dag(deel) per week, voor weekenden en vakanties of tijdens crisissituaties. Welke vorm van pleegzorg ingezet wordt, is afhankelijk van de situatie waarin het kind en het gezin zich bevinden.
Werving pleegouders
De pleegzorgaanbieders werken binnen Jeugdzorg Nederland samen onder de naam Pleegzorg Nederland aan voorlichting en werving. Samen met het ministerie van VWS en de VNG zet Pleegzorg Nederland wervingscampagnes op om pleegouders te werven. Daarnaast organiseert Pleegzorg Nederland evenementen zoals de Week van de Pleegzorg. Jeugdhulpaanbieders werken veel samen met gemeenten om op lokaal of regionaal niveau pleegouders te werven.
Pleegzorg.nl
Pleegzorg.nl is het online platform voor pleegzorg met betrouwbare kennis en handige verwijzingen. Om pleegouders te versterken in hun rol, om geïnteresseerden kennis te laten maken met pleegzorg en om professionals te ondersteunen in hun werk. Pleegzorg.nl speelt daarmee een belangrijke rol in de informatievoorziening over pleegzorg en de stappen die gezet moeten worden wanneer iemand overweegt pleegouder te worden.
Gezinshuiszorg
Een gezinshuis kan worden ingezet voor de opvoeding en verzorging van kinderen met complexe problematiek. Een belangrijk verschil met pleegzorg is de professionele achtergrond van gezinshuisouders. Gezinshuisouders zijn zorgprofessional, terwijl pleegouders “gewone” ouders met een baan ernaast zijn. De Brochure Gezinshuizen beschrijft wat een gezinshuis is en wat de kansen en uitdagingen van deze zorgvorm zijn. De Kwaliteitscriteria Gezinshuizen geven aan wat de kenmerken van een goed gezinshuis zijn. Deze criteria zijn opgesteld door de sector zelf en bevatten vier bouwstenen; bekwaamheid van de gezinshuisouder, het leefklimaat in gezinshuizen, de positie van kinderen en hun ouders, en de organisatie van de zorg.
In het E-Book Gezinshuizen vindt u hoe het toezicht op de kwaliteit van gezinshuizen is georganiseerd. Ook wordt in het E-Book uitgelegd wat de rol van de gemeente en de inspectie is, en wat contractmanagers of inkopers van gemeenten moeten weten over toezicht en kwaliteit van gezinshuizen. Ook beschrijft het wat gemeenten kunnen doen als ze vermoeden dat de kwaliteit van jeugdhulp in een gezinshuis niet op orde is.
De Handreiking Tarief Gezinshuiszorg helpt gemeenten, jeugdhulpinstellingen en gezinshuizen om met elkaar in gesprek te gaan over passende jeugdhulp in gezinshuizen en het tarief dat daar bij past. De handreiking bevat elf financiële bouwstenen, zoals het inkomen van de gezinshuisouder, kosten van verzorging en huisvesting en overheadkosten.
In het Koersdocument Gezinshuizen staat informatie over de doorontwikkeling van gezinshuizen. De belangrijkste taken voor de komende periode zijn: de kwaliteitscriteria toepasbaar maken, leren en reflecteren.
StroomOP
StroomOP is een netwerk van jeugdhulp- en onderwijsprofessionals dat streeft naar eerdere, snellere en beter passende hulp voor jongeren en hun ouders. In een omgeving die liefdevol, stabiel en veilig is, liefst thuis.
StroomOP bundelt, versterkt en vergroot initiatieven, kennis en expertise in het veld om te komen tot betere jeugdhulp. Met onder andere inzet op het stoppen met gedwongen afzonderen in de JeugdzorgPlus, suïcidepreventie, de jongere als stakeholder, gezinsgerichte initiatieven en vormen van kleinschaligheid.