Het belang van de Big Five

Je wordt als jongere in de jeugdzorg 18, en dan? Wanneer jongeren uit de jeugdzorg 18 worden zijn ze vaak niet voldoende voorbereid op hun zelfstandigheid. Ook stopt hulp en ondersteuning voor deze jongeren meestal te vroeg. De Big Five zijn de basisvoorwaarden die goed geregeld moeten zijn voordat jongeren op ‘eigen benen’ kunnen staan. De gemeente speelt hierin een belangrijke rol. Weet u als raadslid hoe de overgang 18- naar 18+ voor jongeren uit de jeugdzorg in uw gemeente is geregeld? Jeugdzorg Nederland vroeg aan Patricia om een blog te schrijven over de Big Five. Patricia heeft ervaring in de jeugdzorg, is actief bij ExpEx in Friesland en kan door haar ervaring met dit onderwerp als geen ander vertellen waarom het zo belangrijk is dat de Big Five voor jongeren uit de jeugdzorg goed geregeld is.

“Persoonlijk vind ik de Big Five hele goede randvoorwaarden om in de jeugdzorg als basis te gebruiken! Ik heb namelijk meegemaakt hoe fijn het is als eraan ze is voldaan, maar ook wat een gedoe en stress het geeft als dit niet het geval is. Ik heb bij anderen gezien hoe slecht het kan eindigen als deze dingen niet geregeld zijn en dat heeft mij grote angst bezorgd. Ik ben dus heel dankbaar dat het bij mij wel is gelukt om het uiteindelijk nog te regelen en dat het nu goed met mij gaat.

1. Support

Je hebt tenminste één volwassene die er altijd voor je is en je hebt steunende familie, vrienden en/of kennissen waar je op kan rekenen.

Allereerst heb ik weinig tot geen support van mijn familie. Ik heb gelukkig goede vrienden maar die wisten net zo veel van verzekeringen afsluiten en begrotingen maken als ik toentertijd. Laat staan op jezelf gaan wonen…. Maar ja, thuis kon ik echt niet blijven. Ik ben meer dan dankbaar dat ik dus een meidencoach had. Zij heeft mij geholpen met alle regelzaken waar vaak genoeg mijn hoofd ook niet naar stond. Ze heeft me voorbereid op het gaan wonen op kamers. Mijn gezinsvoogd had mij aangemeld voor een vorm van kamertraining zodat ik zelfstandig kon leren wonen omdat het thuis niet ging. Dit heeft veel voor mij betekend. Hier had ik de ruimte om mezelf verder te ontwikkelen maar nog wel met begeleiding en support. Als ik deze meidencoach niet had gehad, had ik dus niet de support van een volwassene gehad en had ik veel dingen niet kunnen regelen of geweten. Ik vind het nog steeds jammer dat ik geen volwassene heb en dat ik alles maar alleen moet oplossen.

“Als ik deze meidencoach niet had gehad … had ik veel dingen niet kunnen regelen of geweten.”

2. Wonen

Je hebt een passende, betaalbare woonplek alleen of met anderen, waar je voor langere tijd kan blijven.

En zo komen we op het volgende punt: Wonen. Iedereen weet hoe fijn het is om na een lange dag thuis tot rust te komen. Bij mijn familie was dit voor mij niet het geval. Toen ik op kamertraining ging, ging er een nieuwe wereld voor me open. Ik had gewoon rust. Ik kon mijn huiswerk maken, hoefde niet bang te zijn voor ruzies of gezeur, en kon volledig mezelf zijn. Natuurlijk moest ik nu zelf koken, de was doen en schoonmaken. Gelukkig vond ik dat niet erg. Vooral boodschappen doen was erg leuk. Alles in de koelkast was precies waar ik trek in had. En ik was vooral trots op mezelf wanneer ik met weinig leefgeld toch nog rondkwam. Ik voelde me verantwoordelijk en echt volwassen. Ik werd ook echt enthousiast om te kijken naar aanbiedingen. Vooral het wonen heb ik bij veel mensen fout zien gaan. Zonder een woning kan je ook lastig naar school of werk. Je hebt geen adres of een plek om je spullen en jezelf veilig te houden. En je moet netjes verschijnen op je werk, maar zonder een woning heb je ook geen douche. Voor mij is het behouden van mijn woning nog steeds iets waar ik stress over ervaar. Dat zal ik waarschijnlijk blijven doen totdat ik een vaste baan heb en daarmee een stabiel inkomen. 

3. School en werk

Je gaat naar school, studeert of werkt en je maakt plannen voor wat je later wilt doen of worden.

Ook je dagbesteding kan lastig zijn. Vooral als je al veel aan je hoofd hebt omdat je nog in je proces zit. Toen ik achttien werd, ben ik maandenlang ziek geweest. Uiteindelijk bleek dat mijn allergie flink verergerd was, maar het kost erg veel tijd om daarachter te komen. Ook was er een lange wachtlijst in het ziekenhuis dus heeft het totaal acht maanden geduurd voordat ze eindelijk wisten wat ik had. Ik heb geluk gehad dat de school me niet heeft uitgeschreven en ondanks dat ik vaak ziek was kon ik af en toe nog lessen bijwonen. Daardoor voelde ik me niet volledig nutteloos en kreeg ik ook nog een studie- toeslag. Nadat ik beter was kon ik eindelijk weer naar school! Daardoor voelde ik me weer een stuk beter over mezelf. Ook was ik dus op sociaal vlak weer actiever wat me erg hielp. Ik verveelde me een stuk minder. Pas wanneer je school of werk wegvalt voel je hoe een grote impact dit heeft en nu met corona zie ik dat weer veel gebeuren. Ik ben nog steeds erg blij met mijn studie en kan niet wachten tot ik kan werken als engineer!

“Pas wanneer je school of werk wegvalt voel je hoe een grote impact dit heeft”

4. Inkomen

Je bent goed voorbereid op je financiële zelfstandigheid en het voorkomen of oplossen van schulden. En als je het (nog) niet zelf kan, is er iemand die dit samen met je kan doen. Je hebt een stabiel inkomen dat voldoende is voor nu en de nabije toekomst.

Inkomen heb ik al een beetje besproken. We hebben het nodig om een dak boven ons hoofd te hebben, voor eten en drinken, voor een laptop zodat we ons schoolwerk of werk kunnen doen. En laten we eerlijk zijn ook voor ons vermaak. Het kost allemaal geld. Bij mij is dit nog steeds lastig. Om de hulp die ik nodig had te krijgen, moest de gemeente daarvoor betalen. Dat is iedere 3 maanden dus een hoop gedoe, gestress en onzekerheid voor een indicatie. Het leefgeld wat je krijgt op een kamer-training is ook eigenlijk veel te laag. 35 tot 45 euro per week voor alles. Je vaste lasten, je boodschappen, je kleding. Natuurlijk is dat niet genoeg dus moet je wel werk of studiefinanciering hebben om rond te komen. Toen ik volledig op mezelf ging was dit ook gedoe. Ik heb een aanvraag gedaan bij de gemeente voor studietoeslag. Gelukkig heb ik die toen gekregen. Ook dit jaar heb ik het weer nodig. Door mijn verleden heb ik een aangetaste spanningsboog en kan ik niet werken en naar school tegelijk. Mijn studie kost me al veel energie en ik moet me daar volledig op focussen om het te halen zodat ik later kan werken en niet de uitkering in hoef. Vorige week heb ik weer een aanvraag gedaan voor deze studie-toeslag. Dit moet ieder jaar en nu is het hopen dat het weer wordt goedgekeurd. Zo niet kan ik niet rondkomen en dan….Ik raak dan mijn appartement kwijt. En heb ik geen idee wat ik dan verder moet. Ik heb de laatste paar weken ook erg slecht geslapen en hoop maar dat het weer goedkomt. Dan heb ik even rust tot het volgend jaar weer opnieuw begint. Ik ben nu 22 maar kan je nagaan met achttien. Dan is je minimumloon ook een stuk lager. Er zijn redenen dat de meeste jongeren pas met 25 op zichzelf gaan wonen en financiën is daar een hele grote van. Hoeveel achttienjarigen hebben genoeg geld om op zichzelf te kunnen wonen met de woningmarkt, energiekosten en prijsstijgingen van nu?

5. Welzijn

het gaat mentaal en lichamelijk goed genoeg met je en je hebt het gevoel dat je de toekomst aan kan. Je herkent bij jezelf wanneer het niet of minder goed met je gaat en je weet waar en bij wie je dan kan aankloppen voor hulp. 

Als het mentaal en lichamelijk niet goed met je gaat, besmet dat alles om je heen. Je presteert minder op werk of school, je huishouden gaat achteruit, je hebt minder energie om de financiën in de gaten te houden en dingen als koken zijn dan ook te vermoeiend dus gaat het aantal Thuisbezorgt-bestellingen en daarmee de kosten ook omhoog. Mijn welzijn was zeker nog niet in orde toen ik achttien was. Ik had nog therapie voor mijn Post Traumatische Stress Stoornis. Ik had paniekaanvallen en dus zeker steun nodig van mensen die wisten hoe ze hiermee om moesten gaan. Ik was ook depressief. Ik had gelukkig mensen die mij motiveerde en er doorheen hielpen, een huis waar ik rustig kon zitten na de zware therapiesessie, en een gemeente die betaalde voor die hulp. Doordat ik goede steun had, kan ik nu blij en trots zeggen dat mijn welzijn nu wel goed is!


Zoals je vast al hebt gemerkt, zijn deze randvoorwaarden met elkaar verbonden. Als er een niet goed is, trekt het al snel de anderen uit balans. Geen financiën? Dan komt wonen in gevaar en daarmee volgen school, werk en je support. En dat alles heeft invloed op je welzijn. In sommige gevallen kan je zeggen dat support niet volledig wegvalt maar wanneer het niet goed gaat met je, houd je sociale connecties ook minder goed in stand. Alle vijf zijn even belangrijk! Het is de balans tussen die vijf die zorgt voor een goede levenskwaliteit en bestaanszekerheid. Een hoop jongeren in de jeugdhulp hebben weinig tot nooit balans in De Big Five gehad en daarmee dus al een valse start. Dat ze dan ook nog is met achttien losgelaten worden terwijl ‘normale’ jongeren vaak veilig zitten tot ze met gemiddeld 25 weggaan is toch absurd? Als je het al allemaal kan op die leeftijd is dat erg mooi meegenomen maar ik heb dit nog nooit zien gebeuren. Iedereen verdient een eerlijke kans in het leven en daarvoor is de bestaanszekerheid van De Big Five toch echt de basis. Als dit niet geregeld is, bij jong of oud, bij jeugdhulp of ‘normaal’ en bij wie dan ook, dan gaat er echt altijd wat mis en door het domino-effect gaat het van kwaad tot erger. Laat geen jongere los tot ze deze stevige basis werkelijk hebben gevormd.”

“Mijn welzijn was zeker nog niet in orde toen ik achttien was.”